MENU

Swoboda czy kontrola - czyli jak prawidłowo wspierać samodzielność u dziecka. 




Naturalna potrzeba samodzielności u dziecka.

Dzieci posiadają naturalną potrzebę eksperymentowania, poznawania i eksplorowania otaczającego świata. Zadaniem rodzica jest wspieranie kolejnych kroków samodzielności dziecka, które są nierozerwalnie związane z doświadczaniem i działaniem. To z kolei wymaga obserwacji dziecka i bycia uważnym rodzicem. Mama i tata najlepiej wiedzą, na jaki kolejny krok gotowe jest ich dziecko. Czy kolejne zadanie rozwojowe nie będzie za trudne, czy będzie adekwatne do etapu rozwoju. Ważne jest to, aby poprzeczka nie była postawiona ani za nisko, ani za wysoko. Rodzice muszą sami ocenić, w jakim stopniu ich dziecko jest przygotowane na kolejny samodzielny krok. Czy wyposażyli dziecko w umiejętności i wiedzę, które umożliwią samodzielność w danym zakresie.

Niezależność a bliskość z rodzicami.

Prawdziwa niezależność dziecka polega na poszerzaniu horyzontów, doświadczaniu nowych zdarzeń, przy jednoczesnym zachowaniu bliskości z rodzicami. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice towarzyszyli dzieciom od samego początku w ich krokach ku samodzielności. Musi to być jednak obecność, która pomoże dziecku cieszyć się nowymi obszarami i nie będzie budować w nim poczucia winy w przypadku pojawiających się trudności. Dając przyzwolenie dzieciom na samodzielność, ułatwiamy im odczuwanie radości z tego, co robią. Gdy jesteśmy zbyt lękliwi, nadmiernie okazujemy im nasze obawy lub niepokoje, możemy spowodować, że utrudnimy im przeżywanie radości związanej z własną samodzielnością.

Samodzielność dziecka a kontrola rodzicielska.

Aby samodzielność mogła kształtować się u dziecka już od najmłodszych lat, potrzebuje ono pewnej dozy wolności - zabawy bez naszego nadzoru. W każdym wieku odrobina szaleństwa w zabawie, bez stałej kontroli rodziców, w bezpiecznych warunkach, z pewnością ułatwi poszukiwanie własnych mocnych stron i da dziecku nieograniczoną radość. Ta radość potem może być wielokrotnie odtwarzana, gdy nasze dziecko będzie doświadczało nowych rzeczy i poszukiwało własnych pasji. Rodzice nadmiernie kontrolujący dziecko, zabierają mu swobodę działania, osłabiają jego pewność siebie i samodzielność. Warto czasem zastanowić się, skąd może wynikać taka nadmierna potrzeba kontroli, czego boimy się jako rodzice, dlaczego mamy wątpliwości czy nasze dziecko poradzi sobie w nowych sytuacjach?

Samodzielność a pasje.

Pasje i zainteresowania dzieci pozwalają im na budowanie samodzielności, niezależności i pewności siebie. Im większą pewność dzieci zdobywają w tym co robią, tym mniejszą mają potrzebę naszej akceptacji ich kolejnych kroków. To z kolei wzmacnia ich poczucie wartości i w przyszłości może ułatwić kształtowanie stabilnej i wysokiej samooceny. Dziecko, które jest samodzielne w adekwatnym do wieku stopniu, będzie miało więcej odwagi w rozwijaniu własnych zainteresowań. Nie wyręczajmy zatem dzieci w czynnościach, które są dla nich możliwe, dajmy im szansę poczuć satysfakcję, sprawstwo i poczucie sukcesu. Wzmacnianie samodzielności na co dzień.

Samodzielność dziecka można wzmacniać w wielu sferach:
- dbać o różnorodne kontakty społeczne (dbać o kontakty z sąsiadami i rówieśnikami, rodziną)
- wzmacniać w samodzielnych decyzjach (pozwalać czasem dziecku na własne pomysły, zachęcać do własnych wyborów)
- pozwalać czasem na niestandardowe zachowania (na przykład pozwolić przenocować poza domem; zgodzić się na realizację nietypowego pomysłu dziecka)
- pozwalać na doświadczanie różnorodności (zabierać dziecko w różne miejsca, nie tylko te, preferowane przez rodziców).
- pobudzać kreatywność ( pytać dziecko jak można zrobić inaczej, coś co robimy zawsze tak samo)
- przede wszystkim należy oferować możliwość współdziałania w codziennych obowiązkach, włączać dziecko w prace domowe lub wykonywać je razem z nim, bez wyręczania.

Na wszystkich etapach uczenia się samodzielności potrzebna jest rodzicielska cierpliwość, słuchanie i liczenie się ze zdaniem dziecka. W pierwszych latach życia, to do rodzica należy decyzja jak bardzo pozwoli dziecku na bycie samodzielnym.

Podsumowując - jak wzmacniać w dziecku samodzielność:

Autor: Gabriela Lewicka-Śliwa